قطعه استپر موتور (idle control valve) که معمولا به آن سوپاپ کنترل هوا در دور آرام نیز می گویند، وظیفه کنترل دور آرام موتور را برعهده دارد. شکل و مدل استپر موتور در بیشتر خودروها یکسان می باشد. بنابراین هر مدل ماشینی داشته باشید می‌توانید از همین مقاله کمک بگیرید.
اغلب استپرها به شکل موتور یا دریچه موتوردار بوده که روی منیفولد (چندراهه) ورودی خودرو نصب می‌گردند. استپر با «ماژول کنترل موتور» تنظیم شده و دور آرام موتور را با توجه به پارامترهایی مانند دمای موتور و بار سیستم الکتریکی تنظیم می‌کند.
شاید بخوانید: روش تمیز کردن دریچه گاز خودرو
علائم خرابی استپر موتور دریچه گاز
- توقف مداوم موتور
- خرابی موتور
- دور موتور بالا
- توقف یا تردید تحت بار
- بررسی چراغ چک موتور
- موتور روشن نمی شود
دور آرام موتور خودرو چیست؟
سرعت دور آرام موتور خودرو شما فرکانسی است که در زمانی که خودرو شما رانده نمی شود یا پدال گاز فشار داده نمیشود کار می کند. گیج سرعت سنج داشبورد شما سرعت دور آرام موتور خودروی شما را بر حسب دور در دقیقه یا دور در دقیقه نمایش می دهد.
به عبارت دیگر، هر زمان که وسیله نقلیه خود را در حالت پارک رها می کنید و موتور خودرو را روشن می کنید، همان زمانی است که خودروی شما در حالت بیکار قرار می گیرد.
دور آرام موتور معمولی
متوسط چرخش خودروهای سواری بر اساس نوع خودرو بین ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ دور در دقیقه یا RPM است. علاوه بر این، می‌تواند با دور بیشتر، بین ۱۰۰ تا ۳۰۰ دور در دقیقه، قبل از رسیدن به سرعت معمولی خود شروع شود.
می‌توانید دفترچه راهنمای خودرو را بررسی کنید تا استانداردهای سرعت دور موتور خودروی خود را مشاهده کنید. خودروهای با کارایی بالا ممکن است دور موتور آرام بیشتری داشته باشند، در حالی که موتورسیکلت ها دارای سرعت دور آرام حدود ۲۵۰۰ تا ۴۰۰۰ RPM هستند.
استپر موتور چیست؟
استپر موتور شما دقیقاً همان کاری را انجام می دهد که نامش می گوید. آن مقدار هوای وارد شده به موتور شما را در زمان دور آرام تنظیم می کند. اگرچه ممکن است باور داشته باشید که از آنجایی که موتور خودروی شما دائماً با سرعت تقریباً مشابه یا دور موتور یکسان است، تکانه های آن ثابت است، این نمی تواند دور از واقعیت باشد.
دماهای مختلف، نسبت اکسیژن و فشار هوا همگی بر بازدهی که موتور شما می‌تواند با آن کار کند تأثیر می‌گذارد. علاوه بر این، فشارهای نوسان موتور به طور قابل توجهی میزان سختی موتور شما را برای حفظ دور در دقیقه ثابت تغییر می دهد. هنگامی که هر یک از این پارامترها تغییر می کند، موتور شما باید تنظیم شود تا حالت دور آرام را حفظ کند.
سوپاپ کنترل هوای دریچه گاز(IAC) شما یک ویژگی حیاتی است که به موتور شما در انجام این کار کمک می کند. مصرف شما را تغییر می دهد تا با خروجی موتور شما مطابقت داشته باشد و تضمین می کند که هر زمان که در حالت بیکار هستید همه چیز به طور موثر و آرام اجرا شود.
سوپاپ کنترل هوای دور آرام چه کاری انجام می دهد؟
عبارت “سرعت موتور” تعداد دور در دقیقه یا دور موتور شما را نشان می دهد. این به طور معمول به عنوان RPM یا دور در دقیقه شناخته می شود. تنظیمات عملکرد فعلی خودروی شما، سوپاپ کنترل هوای دور ارام شما را مجبور می کند تا دور موتور شما را افزایش یا کاهش دهد.
به عنوان مثال، هنگامی که خودروی شما تحت فشار قابل توجهی قرار دارد یا در حال گرم شدن بیش از حد است، سوپاپ IAC شما می تواند با افزایش یا کاهش آن، RPM شما را تغییر دهد. این کار موتور شما را قادر می‌سازد تا در هر شرایطی با افزایش بار یا کرنش مقابله کند.
ECU یا واحد کنترل موتور، عملکرد سوپاپ کنترل هوای شما را مدیریت می کند. هنگامی که این سیستم کامپیوتری اطلاعات مربوط به دما و بار موتور شما را دریافت می کند، از آن داده ها برای تنظیم مناسب سوپاپ IAC شما استفاده می کند. بنابراین، سوپاپ کنترل هوای دور آرام شما به درستی دور موتور شما را بسته به داده های منتقل شده توسط رایانه کنترل می کند.
علائم خرابی دریچه کنترل هوای دور آرام
مانند هر قطعه مکانیکی، سوپاپ کنترل هوای شما نیز هر روز در معرض خرابی است. هنگامی که پس از چندین سال کارکرد به درستی کار نمی کند، این نشان دهنده کیفیت پایین نیست. با این وجود، در سیستم های خودرویی نسبتاً متداول است.
چیزی که همه چیز را پیچیده‌تر می‌کند این است که اگرچه هر زمان که خودروی شما عملکرد غیرعادی از خود نشان می‌دهد، ممکن است فوراً مشکلی را در چنین قطعه ناشناخته‌ای شناسایی نکنید.
بهتر است چند کار انجام دهید تا مشخص شود کدام جزء باعث ایجاد مشکل شده است. در زیر جزئیات علائم خرابی دریچه کنترل هوای دور آرام است که اغلب در هنگام از کار افتادن دریچه IAC شما رخ می دهد.
دور موتور ناپایدار
سرعت دور آرام ناپایدار یکی از رایج ترین نشانه های خرابی دریچه کنترل دور آرام است. سوپاپ IAC شما برای مدیریت و حفظ نرخ ثابتی از سرعت دور آرام موتور تنظیم شده است.
هنگامی که سوپاپ کنترل هوا (IAC) یا استپر موتور شما شکسته می شود یا ایراد پیدا می کند، ممکن است سرعت دور آرام شما بالا رود. این ممکن است یک سرعت غیرعادی کم یا زیاد در دور آرام ایجاد کند یا در برخی شرایط نادر، یک نوسان سریع در دور آرام که به طور مکرر افزایش و کاهش می یابد ایجاد کند.
توقف مداوم موتور
هنگامی که موتور شما به دلیل معیوب بودن سوپاپ کنترل هوا در دور آرام متوقف می شود، به هیچ وجه نمی توانید ماشین خود را راه اندازی کنید. لحظه ای که خودروی شما راه اندازی می شود، شیر کنترل هوای بیکار شما فوراً از کار می افتد.
اگر جایی دور از خانه بیرون هستید و این مشکل پیش می آید، در ابتدا هر چند دقیقه یک بار توقف اتفاق می افتد. قبل از خاموش شدن کامل موتور، باید بتوانید به نزدیکترین تکنسین برسید.
خرابی موتور
هنگامی که متوجه شعله های آتش می شوید که از لوله اگزوز خود بیرون می زند، به آن عواقب معکوس گفته می شود. هنگامی که احتراق در خارج از محفظه های احتراق موتور شما اتفاق می افتد، نتیجه بدی دارد.
شتاب ماشین را افزایش دهید تا مطمئن شوید که آیا بک فایر(آتش اگزوز) ناشی از خرابی استپر موتور است یا خیر. به وسیله نقلیه خود اجازه دهید تا سرعت خود را کاهش دهد و هرگونه انقباض را کنترل کند. پس از آن، لوله اگزوز خود را برای نشتی بررسی کنید. با کاهش سرعت خودرو، اگر بنزین از لوله اگزوز شما می ریزد به احتمال زیاد مشکل استپر دریچه گاز است.
دور موتور بالا
یک استپر موتور دریچه گاز معمولی و کارآمد می تواند اطمینان حاصل کند که خودروی شما می تواند دور آرام را ارائه دهد. با این حال، زمانی که این سوپاپ به هر دلیلی از کار بیفتد، خودروی شما یک موتور خشن در دور آرام نشان می دهد.
هر زمان که خودروی شما در حال حرکت است و موتور شما در حال کار است، دور بالای موتور می تواند باعث ایجاد ارتعاشات ناخوشایند شود. از آنجایی که موتور شما هوای کمتری در هنگام دور آرام دریافت می کند، موتور شما با لرزش چشمگیر پاسخ می دهد.
توقف موتور زیر فشار
در برخی مواقع، موتور شما به خودی خود از کار می‌افتد، در حالی که افزایش بار موتور باعث می‌شود خودروی شما در زمان‌های دیگر از کار بیفتد. به عنوان مثال، اگر تهویه مطبوع یا بخاری خود را در حالی که موتور شما از خرابی سوپاپ IAC رنج می‌برد روشن کنید، تقریباً مطمئناً موتور شما به سرعت متوقف می‌شود.
برای رفع نسبی این مشکل تا رسیدن به تعمیرگاه، کافی است بخاری یا کولر و سایر لوازم جانبی خودرو را خاموش کنید و اجازه دهید موتورتان چند دقیقه استراحت کند.
بررسی چراغ چک موتور
اگر حتی کوچکترین مشکلی در مورد چیزی که به موتور شما مرتبط است وجود داشته باشد، سیستم رایانه مرکزی آن چراغ چک موتور را روی داشبورد شما روشن می کند. معیوب بودن دریچه کنترل هوای دور آرام بدون شک ممکن است یکی از دلایل این باشد.
هنگامی که ماژول کنترل موتور شما مقدار غیرعادی دور در دقیقه یا RPM را تشخیص داد، با فعال کردن چراغ چک موتور خود به شما هشدار می دهد . البته دلایل مختلف دیگری نیز برای فعال شدن این چراغ هشدار وجود دارد. شما باید فوراً خودروی خود را به تعمیرگاه بیاورید تا در هر دو حالت آن را بررسی کنند.
موتور روشن نمی شود
اگرچه غیرمعمول و بر خلاف رایج ترین علائم، یک سوپاپ کنترل هوای بیکار معیوب ممکن است نسبت هوا/سوخت را به قدری تغییر دهد که مانع روشن شدن موتور شما شود، که نادر و در عین حال جدی ترین علامت است.
چگونه استپر موتور را آزمایش کنیم؟
گاهی اوقات، نشانه های خرابی دریچه کنترل هوا آشکار است. با این حال، بر اساس شرایط مختلف دیگر، ممکن است از این که جزء نیاز به مراقبت دارد، غافل باشید. در نتیجه، ممکن است یک آزمایش سریع برای ارزیابی وضعیت دریچه IAC(سوپاپ کنترل هوا) خود انجام دهید.
استریو و تهویه مطبوع خود را خاموش کنید و به صداهایی که خودروی شما ایجاد می کند گوش دهید. پس از آن، RPM های خود را رعایت کنید. برای خودروهای سواری، دور در دقیقه نباید کمتر از ۶۰۰ یا بیشتر از ۱۰۰۰ دور در دقیقه باشد.
هنگامی که دور در دقیقه شما بسیار کم است، این ممکن است نشان دهنده مشکل در سوپاپ IAC شما یا هر گونه نشتی خلاء در ماشین شما باشد. اگر دور در دقیقه شما بیش از حد باشد، نشانه آن است که شیر IAC شما ممکن است نیاز به تمیز کردن یا تعویض داشته باشد.
نحوه تمیز کردن استپر موتور
اگرچه ممکن است تمایل داشته باشید که شیر کنترل هوای بیکار خود را فوراً تعویض کنید، اما واقعیت این است که مشکل شما با سوپاپ کنترل هوا اغلب با یک تمیز کردن ساده حل می شود.
دسترسی به شیر کنترل بیکار شما نسبتاً ساده است و اگر بتوانید آن را تعمیر کنید، تلاش اضافی صرف شده برای تمیز کردن آن بدون شک ارزشش را دارد.
برای تمیز کردن شیر کنترل دور آرام، از یک چربی‌گیر با کیفیت و یک برس سفت برای خراش دادن لبه‌ها استفاده کنید. در حالی که نمی‌توانید شیر خود را به شرایط کاملاً جدید بازگردانید، اکثراً قادر خواهید بود آن را به اندازه کافی تمیز کنید تا عملکرد صحیح را بازیابی کنید. راهنمای گام به گام زیر را دنبال کنید:
- مجرای ورودی هوا را از بدنه دریچه گاز خود بردارید، مطمئن شوید که سنسور موقعیت دریچه گاز شما محکم است.
- موتور خود را روشن کنید و به تدریج دور آرام آن را بین ۱۰۰۰ دور در دقیقه تا ۱۵۰۰ دور در دقیقه بالا ببرید و حفظ کنید.
- پاک کننده موتور یا پاک کننده دریچه گاز باید در دهانه بدنه دریچه گاز پاشیده شود و به سمت سوپاپ کنترل دور آرام شما باشد.
- با خاموش کردن موتور، اجازه دهید پاک کننده از کانال دریچه هوای بیکار شما عبور کند و چند دقیقه صبر کنید.
- موتور خود را روشن کنید و محدوده دور در دقیقه ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ دور در دقیقه را حفظ کنید. روند تمیز کردن را دوباره شروع کنید.
- دوباره موتور خود را خاموش کنید و مجرای ورودی هوا را به بدنه دریچه گاز آن وصل کنید.
- موتور خود را مجدداً راه اندازی کنید و محدوده دور در دقیقه ۱۵۰۰ و ۲۰۰۰ دور در دقیقه را حفظ کنید، یا تا زمانی که دود سفید صفر از لوله اگزوز شما خارج شود.
- هنگامی که سرعت دور آرام شما علیرغم این روش به افزایش می یابد، شیر کنترل هوای دور آرام شما معیوب است و باید تعویض شود.
نحوه تعویض استپر موتور دریچه گاز
اگر می‌خواهید مقداری پول پس انداز کنید و از نظر مکانیکی باهوش هستید، می‌توانید استپر موتور خراب خود را به تنهایی تعویض کنید. این یک راه حل ساده است و ما شما را در مورد هر چیزی که برای انجام این کار باید درک کنید، راهنمایی می کنیم.
محل دریچه سوپاپ کنترل هوا خود را تعیین کنید.
قابل دسترس تر از آن چیزی است که شما فکر می کنید. دریچه‌های کنترل هوای آزاد اغلب نزدیک یا روی بدنه دریچه گاز در کنار منیفولد ورودی شما قرار دارند. پس از یافتن شیر کنترل بیکار خود، به مرحله زیر بروید.
باتری خود را جدا کنید
هنگام برخورد با سیستم های الکتریکی، لازم است باتری خود را جدا کنید. امتناع از انجام این کار ممکن است منجر به الکتریسیته ساکن شود که به اجزای بیشتری آسیب می رساند و هزاران دلار برای شما هزینه دارد.
به شیر IAC موتور خود دسترسی پیدا کنید
بر اساس وسیله نقلیه خود، می توانید این روش را به طور کامل دور بزنید. با این حال، اگر نمی‌توانید به شیر کنترل بی‌حرکتی خود دسترسی پیدا کنید، باید هر مؤلفه‌ای را که مانع دسترسی می‌شود را حذف نصب کنید.
سنسور خود را از برق بکشید
در قسمت زیرین دریچه کنترل هوای آزاد، یک اتصال الکتریکی وجود دارد که باید آن را جدا کنید. معمولاً این اتصالات را می توان با دست جدا کرد. با این حال، آنها ممکن است مسدود شوند و آزاد کردن آنها چالش برانگیز باشد. وقتی این اتفاق می‌افتد، اغلب می‌توان از یک پیچ گوشتی سر صاف برای جدا کردن اتصال استفاده کرد – مطمئن شوید که به چیزی آسیب نمی‌رساند!
پیچ را باز کنید
به طور معمول، شیر IAC شما با دو پیچ محکم می شود. هر دو پیچ و شیر IAC قدیمی خود را با احتیاط باز کنید.
شیر IAC خود را تعویض یا تمیز کنید.
در حین نصب شیر کنترل هوای آزاد جایگزین، شیارهای پیچ را تراز کنید. پیچ ها باید دوباره نصب شوند و اتصال برق باید دوباره وصل شود.
بازیابی تمام اجزایی که گرفته شده اند
اگر برخی از قطعات برای دسترسی به شیر IAC شما حذف نصب شدند، فوراً آنها را تعویض کنید.
باتری خود را دوباره وصل کنید
شما به تازگی چراغ چک موتور خود را از زمانی که باتری خود را در طول تعویض قطعه جدا کرده اید، تنظیم مجدد کرده اید. وقتی باتری شما دوباره وصل می شود، از قبل آماده هستید!
قیمت استپر موتور
قیمت استپر موتور در بازار لوازم یدکی خودروی ایران برای ماشین های داخلی، بین ۱۰۰ هزار تا ۱ میلیون تومان می باشد.
نتیجه
علائم سوپاپ کنترل هوا خراب شایع است و نباید نادیده گرفته شود. در غیر این صورت، شما و خودروی شما ممکن است آسیب ببینند.
بنابراین، اگر زمانی با نشانه های شرح داده شده در این مقاله مواجه شدید، حتما از تکنیک های تست شیر IAC که در بالا توصیه شده است استفاده کنید. اما، همیشه برای دستورالعمل های مربوط به کارکرد صحیح شیر IAC خود به کتابچه راهنمای مالک خود مراجعه کنید.
اگر در مورد تعمیر مشکل خود مطمئن نیستید، به دنبال یک مکانیک ماشین ماهر باشید. هزینه حل مشکل حداقل خواهد بود. رفع مشکلات قبل از تشدید و بروز علائم جدی تری ساده تر و کم هزینه تر است.
سوالات متداول
آیا رانندگی با دریچه کنترل هوای معیوب ایمن است؟
آیا شما توانایی دارید؟ بله. آیا باید این کار را انجام دهید؟ خیر. اگر خودروی شما مشکلی دارد، همیشه راه عاقلانه ای است که آن را قبل از راه اندازی تعمیر کنید.
آیا استپر موتور قابل تنظیم است؟
تنظیم و کالیبره کردن دریچه گاز معمولاً با استفاده از دستگاه دیاگ مخصوص انجام می شود، قطعه ای از تجهیزات که اغلب توسط متخصصان و تعمیرکاران نگهداری می شود.