در این راهنما، به طور کامل توضیح می‌دهیم که افت قیمت خودرو در تصادف چگونه محاسبه می‌شود، چه عواملی در آن تأثیر دارند، فرمول سال ۱۴۰۴ چیست و در صورت نپرداختن این خسارت، چگونه می‌توان دادخواست قانونی ثبت کرد.
در ایران، خودرو فقط یک وسیله نقلیه نیست، بلکه برای بسیاری از افراد یک دارایی مهم محسوب می‌شود. به همین دلیل، زمانی که یک خودرو تصادف می‌کند، حتی اگر تمام خسارت‌های ظاهری و فنی آن توسط بیمه جبران شود، موضوعی به نام “افت قیمت خودرو“ باقی می‌ماند؛ افتی که در زمان فروش خودرو، ارزش آن را کاهش می‌دهد و به ضرر مالک تمام می‌شود.
کارشناسی افت قیمت خودرو چگونه انجام می‌شود؟
برای تعیین میزان افت قیمت، معمولاً یک کارشناس رسمی دادگستری یا ارزیاب بیمه وضعیت خودرو را بررسی می‌کند. کارشناس با توجه به مواردی مانند نوع خودرو، مدل، سال ساخت، میزان خسارت و قطعات آسیب‌دیده، ارزش قبل و بعد از تصادف را محاسبه می‌کند.
طبق بخشنامه جدید ابلاغی در آذر ۱۴۰۳، فرآیند کارشناسی به این صورت انجام می‌شود:
- ابتدا ارزش روز خودرو پیش از تصادف مشخص می‌شود.
- سپس میزان خسارت بدنه و هزینه تعمیرات تعیین می‌گردد.
- در نهایت، افت قیمت خودرو به‌صورت جداگانه محاسبه شده و به مجموع خسارت‌ها افزوده می‌شود.
روند محاسبه افت قیمت خودرو در سال ۱۴۰۴
کارشناس برای ارزیابی افت قیمت، به این مدارک نیاز دارد:
- کروکی تصادف یا گزارش پلیس
- کارت خودرو
- کارت شناسایی مالک
- گزارش اولیه بیمه
- بازدید فنی از خودرو و مستند کردن آسیب‌ها
پس از بررسی، کارشناسی رسمی صادر می‌شود که در آن درصد افت قیمت مشخص است. این گزارش در صورت نیاز در مراجع قضایی نیز قابل استناد خواهد بود.
عوامل مؤثر بر افت قیمت خودرو
افت قیمت خودرو در تصادف به عوامل متعددی بستگی دارد که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
۱. محل و شدت آسیب
- اگر بخش‌های اصلی و باربر خودرو مانند سقف، ستون یا شاسی آسیب ببیند، افت قیمت بسیار بالاست.
- آسیب به قطعات ظاهری مثل سپر یا چراغ‌ها افت کمتری دارد.
- رنگ کامل بدنه خودرو یا آسیب‌دیدگی سقف می‌تواند تا ۶۰٪ افت قیمت ایجاد کند.
۲. سن و مدل خودرو
- خودروهای جدیدتر به دلیل ارزش بیشتر، حساسیت بالاتری نسبت به تصادف دارند.
- طبق قانون جدید، خودروهای بالای ۱۰ سال مشمول افت قیمت نیستند.
۳. قطعات تعویضی یا رنگ‌شده
هر قسمت آسیب‌دیده که نیاز به رنگ یا تعویض داشته باشد، در افت قیمت مؤثر است. به‌طور میانگین:
| قطعه | درصد افت قیمت |
| رنگ گلگیر | ۲ تا ۳٪ |
| رنگ درب‌ها | ۳ تا ۴٪ |
| رنگ کاپوت | ۳ تا ۴٪ |
| رنگ صندوق عقب | ۳٫۵ تا ۴٫۵٪ |
۴. کارکرد و وضعیت فنی
خودروهایی با کارکرد بالا یا ایرادات فنی، در زمان فروش افت بیشتری دارند.
۵. برند و مدل خودرو
خودروهای وارداتی یا لوکس معمولاً کمتر افت می‌کنند، اما خودروهای ایرانی و ارزان‌قیمت در بازار حساس‌تر هستند و افت بیشتری تجربه می‌کنند.
۶. شرایط ظاهری و سوابق قبلی
رنگ بدنه، تمیزی، آپشن‌ها، وضعیت داخلی و حتی داشتن تصادف قبلی، همه در میزان افت قیمت نقش دارند.
فرمول جدید محاسبه افت قیمت خودرو در ۱۴۰۴
بیمه مرکزی در سال ۱۴۰۴ فرمول زیر را برای محاسبه افت قیمت اعلام کرده است:
افت قیمت = (ارزش خودرو × ضریب تصادف × ضریب سن) ÷ ۴۰۰
جدول ضریب سن خودرو
| فاصله با مدل سال | ضریب سن |
| مدل سال | ۳ |
| ۱ سال پایین‌تر | ۲.۹ |
| ۲ سال پایین‌تر | ۲.۸ |
| … | … |
| ۱۰ سال پایین‌تر | ۲.۰۵ |
جدول ضرایب تصادف برای قطعات مختلف
| قطعه | خسارت جزئی | خسارت متوسط | خسارت شدید |
| سقف | ۳ | ۵ | ۷ |
| ستون | ۲ | ۳ | ۴ |
| شاسی جلو | ۳ | ۵ | ۷ |
| گلگیر جلو | ۱ | ۲ | ۳ |
| درب جلو | ۱ | ۲ | ۳ |
| کف اتاق | ۴ | ۶ | ۸ |
با استفاده از این ضرایب و ارزش روز خودرو، می‌توان به‌صورت عددی افت قیمت خودرو را محاسبه کرد.
دریافت خسارت افت قیمت؛ چطور دادخواست بدهیم؟
اگر پس از تصادف، مقصر حادثه یا بیمه‌گر از پرداخت افت قیمت خودرو خودداری کند، می‌توانید دادخواست رسمی ثبت کنید.
مراحل ثبت شکایت:
- دریافت گزارش کارشناسی رسمی
- مراجعه به شورای حل اختلاف یا دادگاه
- ثبت دادخواست با عنوان “مطالبه افت قیمت خودرو”
طبق قانون جدید (از دی ۱۴۰۳)، بیمه شخص ثالث موظف به پرداخت افت قیمت تا ۲۰٪ ارزش خودرو برای خودروهای زیر ۱۰ سال ساخت است. اگر سقف بیمه کافی نباشد، مقصر باید مابه‌التفاوت را پرداخت کند.
نکات مهم:
- اگر خسارت افت قیمت کمتر از ۱۰۰ میلیون تومان باشد، معمولاً به شورای حل اختلاف ارجاع می‌شود.
- بهتر است پیش از تعمیر خودرو و در حالی که آثار تصادف مشخص است، درخواست کارشناسی بدهید.
- اگر مبلغ خسارت پایین باشد، صرف زمان و هزینه دادخواست شاید به‌صرفه نباشد؛ پیشنهاد می‌شود ابتدا با راننده مقصر توافق شخصی داشته باشید.
مدارک مورد نیاز برای ثبت دادخواست افت قیمت
برای ثبت شکایت رسمی، مدارک زیر الزامی است:
- گزارش پلیس و کروکی تصادف
- کارت شناسایی مالک
- کارت خودرو
- گزارش کارشناسی بیمه
- گزارش ارزیاب رسمی
- فاکتور تعمیرات (در صورت انجام)
- گزارش رسمی افت قیمت
جمع‌بندی
افت قیمت خودرو یکی از مهم‌ترین زیان‌هایی است که ممکن است پس از یک تصادف متوجه مالک شود؛ حتی اگر خودرو کاملاً تعمیر شود، ارزش بازاری آن کاهش می‌یابد. با آگاهی از قوانین و فرمول‌های جدید سال ۱۴۰۴، می‌توانید به‌درستی افت قیمت خودرو را محاسبه کرده و در صورت نیاز، برای دریافت این خسارت اقدام قانونی انجام دهید.
اگرچه روند شکایت ممکن است زمان‌بر باشد، اما در مواردی که خسارت بالا باشد، پیگیری قانونی می‌تواند جلوی ضرر بزرگ‌تری را بگیرد.