واشر سرسیلندر یک قطعه و بخشی مجزا در موتور بوده که وظایف خود را برعهده دارد اما تکمیل‌کننده فعالیت های سرسیلندر است و در کنار آن تعبیه میشود. وظیفه واشر سرسیلندر در اصل، کمپرس کردن موتور و عایق بندی کامل آن می باشد.
به شکلی که با درزگیری دقیق سیلندرها از خروج سوخت و گاز از سیلندر و نفوذ آب و روغن به داخل آن جلوگیری می‌کند. واشر بین بلوک سیلندر و سرسیلندر قرار می‌گیرد و محفظه احتراق را به فضایی مخصوص سوخت و گاز تبدیل می‌نماید.
شاید بخوانید : قیمت انواع واشر سرسیلندر خودرو
عملکرد درست واشر به تراکم تمام و به موقع سوخت و هوای داخل محفظه احتراق کمک می‌کند و باعث انفجار بهینه آنها می‌گردد. همچنین با جلوگیری از خروج فشار ناشی از انفجار، حرکت رو به پایین پیستون در سیلندر را راحت‌تر می‌کند.
به علاوه موارد ذکر شده، واشرسرسیلندر از مخلوط شدن روغن موتور و آب خنک کننده قطعات هم جلوگیری می‌کند. بنابراین کیفیت ساخت و مونتاژ واشر سرسیلندر تأثیر مستقیمی در نوع عملکرد موتور و سرسیلندر داشته و سلامت آنها را هم تضمین می‌نماید.
شاید بخوانید: هزینه تعمیرات دنا، سمند و دنا پلاس EF7
انواع جنس واشر سرسیلندر
واشر سرسیلندر مانند سایر بخش های موتور خودرو از مواد مقاوم به گرما، حرارت بالا و فشار و ضربات زیاد ساخته میشود. قابلیت انعطاف پذیری، دیگر ویژگی این قطعه باید باشد تا بتواند وظیفه عایق بندی موتور و سرسیلندر را به درستی انجام دهد.
به همین دلیل در ساخت آن از ورقه‌ها یا لایه‌های فلز نرم و مواد انعطاف پذیر و نسوز استفاده میکنند. این لایه‌ها در انواع مختلف سرسیلندر دارای یکی از ترکیبات زیر می باشند که به ترتیب گفته شده روی یکدیگر قرار می‌گیرند:
- آزبست- مس- فولاد؛
- واشر نسوز- فولاد؛
- آلومینیوم – کروم؛
- مس- واشر مقوایی نسوز یا آزبست- فولاد.
آزبست یک نوع پنبه نسوز با توان حرارتی بالا است. البته امروزه از این ماده به دلبل سمی بودن و زیان آن برای انسان، در ساخت این قطعه کمتر استفاده می‌گردد. واشرهای آلومینیومی و مسی هم به دلبل وزن کمتر و انتقال دمای بهتر بر دیگر انواع آن دارای برتری هستند.
سوراخ‌های بزرگ و کوچکی روی واشر قرار دارد که تعداد سوراخ های بزرگ آن نشان دهنده تعداد سیلندرهای موتور بوده و تعداد سوراخ‌های کوچک نیز نمایانگر مجاری آب و روغن سرسیلندر و بلوک سیلندراست. زمان نصب واشر سرسیلندر این سوراخ‌ها باید با منافذ موجود در سرسیلندر و بلوک سیلندر دقیقا منطبق و درست تنظیم شوند.
مشخصات واشر سرسیلندر خوب
اهمیت بالای واشر سرسیلندر از لیست وظایف آن قابل تشخیص است. پس باید در انتخاب یک واشر سرسیلندر مناسب برای خودروی خود دقت لازم را داشته باشید تا با اطمینان از طول عمر مفید این قطعه، از سلامت و عملکرد درست سرسیلندر، سیلندرها و قطعات دیگر مرتبط با آن هم مطمئن شوید. ویژگی‌های واشر سرسیلندر خوب را در ادامه مشاهده میکنید:
۱. تراکم پذیری
وظیفه پرکردن تمام منافذ بین بلوک و سرسیلندر برعهده واشر است تا این دو قطعه به طور کامل نفوذ ناپذیر باشند. ویژگی تراکم پذیری واشر سرسیلندر با پیچ کردن سرسیلندر و بلوک به همدیگر کامل می‌گردد. واشرهایی با جنس مس از این خصوصیت بهتر از سایر انواع واشر بهره برده اند ولی قیمت تمام آنها نیز بالاست.
۲. ضریب حرارتی بالا
واشر به خاطر روبروشدن با دمای بسیار بالای موتور در نزدیکی محفظه احتراق باید از توان حرارتی بالایی هم برخوردار باشد. همچنین ضریب انتقال حرارت بالا هم از ویژگی های مهم آن محسوب می‌گردد.
۳. مقاومت در برابر فشار
امکان دارد برخی قطعات موتور بنا به دلایل گوناگون دچار انبساطی نامتوازن و پیش بینی نشده شوند و فشار زیادی به واشر وارد کنند. با همین خاطر یک واشر سرسیلندر خوب باید مقاومت لازم در برابر تمام فشارها را داشته باشد.
۴. قیمت معقول
سوختن واشر سرسیلندر از جمله موارد رایج در بین خرابی های خودرو بوده و علاوه بر آن، قیمت این قطعه هم باید رقم مناسبی باشد. زیرا در برخی خودروها تعویض آن به دفعات بسیاری انجام میشود (موتور xu7 پژو).
دلایل و علائم سوختن واشر سرسیلندر
سوختن واشر از جمله اتفاقات رایج در خودروها می باشد و عواقب بدی را برای موتور و دیگر قطعات آن در پی دارد. دلایلی که باعث سوختن یا نیم سوز شدن واشر سر سیلندر میشود عبارتند از:
- تاب دارشدن سرسیلندر
- ترک خوردگی سرسیلندر
- شل بودن پیچ های سرسیلندر
- گرم شدن بیش از حد موتور
- بستن نادرست پیچ های واشر و سرسیلندر و عدم تنظیم آنها.
هر کدام از معایب ذکر شده ممکن است به دلایل زیر رخ دهد:
- کاهش آب رادیاتور
- انسداد مجرای عبور آب در موتور.
- رسوب یا وجود نقص در سیستم خنک کننده و فن و خنک نشدن آب رادیاتور.
- خرابی ترموستات.
- خرابی واتر پمپ و گردش نادرست آب در موتور.
- تاب خوردگی شلنگ‌های ورودی و خروجی رادیاتور.
- رانندگی های طولانی مدت در ترافیک های سنگین و فشار زیاد بر موتور در فصل گرما.
به علاوه از علائم سوختن و یا نیم سوز شدن واشرسرسیلندر می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- دیر روشن شدن موتور به ویژه بعد از مدتی خاموش بودن خودرو و سرد شدن موتور.
- لرزش موتور بعد از روشن شدن و خروج دود سفید از آن.
- متورم شدن شیلنگ های رادیاتور.
- ورود روغن داخل مخزن رادیاتور.
- کم شدن غیرطبیعی آب رادیاتور در حالی که سیستم خنک کننده بدون نشتی است.
- شنیدن صدایی مانند شرشر آب از پشت داشبورد.
بهتر است توجه کنید که روند سوختن یا نیم سوز شدن واشر با داغ شدن آب رادیاتور شروع شده و بعد حرارت آن و حرارت موتور افزایش می یابد. در این هنگام نشانگر دمای موتور به خط قرمز رسیده و سوختن واشر آغاز می‌گردد.
شاید بخوانید: کف تراشی سرسیلندر خودرو
عواقب رانندگی با واشر سرسیلندر سوخته
از آنجایی که یک واشر سرسیلندر به عنوان یک مهر و موم عمل می کند، در لحظه نشتی، موتور شما بلافاصله فشار را از دست می دهد. این کاهش فشار به این معنی است که پیستون های داخل محفظه احتراق با نیروی تمام حرکت نخواهند کرد و قدرت آنها از بین می رود.
روغن و مایع خنک کننده به بخشهایی از موتور که به آنها تعلق ندارند، مانند محفظه احتراق، زمانی که دیگر تحت فشار در مسیرهای اختصاصی خود قرار نگیرند، شروع به نشت میکنند.
سپس ممکن است مایع خنک کننده با روغن موتور مخلوط شود، آن را رقیق کرده و توانایی موتور را برای روغن کاری صحیح قطعات مهم موتور مانند میل بادامک یا یاتاقان‌های میل لنگ کاهش دهد. این به سرعت منجر به آسیب یاتاقان و نیاز به بازسازی موتور در صورت عدم روغن کاری مناسب می شود.
آیا می‌توانیم خودمان واشر را تعویض کنیم ؟
البته که می‌توانید خودتان این مشکل را برطرف کنید. باید بدانید که این مورد بسیار حساس است و اگر در تعمیر کوچکترین اشتباهی انجام دهید حتی ممکن است موتور شما بسوزد .
واشر را اگر درست آب‌بندی نکنید، نشت آب از کانال آب و همچنین روغن از کانال روغن بیرون می‌زند و انگار هیچ کاری انجام نداده‌اید. حتی تا این حد که آن قدرباید دقیق آب‌بندی شود تا گاز از محفظه احتراق فرار نکند . پس آب‌بندی واشر خیلی مهم است.
ضرر رعایت نکردن نکات فنی :
مواردی که اگر هنگام تعمیر سرسیلندر رعایت نکنید , مشکل‌ساز خواهد شد :
سفت بستن پیچ‌های سرسیلندر و یا شل بستن آنها. ( یعنی اگر پیچ‌ها خیلی سفت شود امکان بریدن هست و به سرسیلندر آسیب می‌رساند. اگر پیچ‌ها شل بسته شود براثر حرارت زیاد سرسیلندر تاب برمی‌دارد. در این صورت سیلندر را باید به تراشکاری ببرید. اگر آسیب کم باشد تراش میشود. اگر زیاد باشد باید یک سر سیلندر نو بخرید. )
- عدم استفاده مناسب از چسب مزدا و یا چسب آب‌بندی سرسیلندر
- اشتباه بستن پیچ‌ها به ترتیب Z یا X
در هر صورت به شما اکیدا پیشنهاد می‌کنم که حتما به مکانیکی بروید و خودروی خود را برای تعمیر درست در اختیار مکانیک‌های باتجربه قرار دهید و در وقت و هزینه خودتان صرفه‌جویی کنید.
توصیه : برای مراجعه به تعمیرگاه حتما از جرثقیل استفاده کنید. چون روشن کردن موتور در این حالت یعنی سوختن کامل موتور.