شروع دوگانه‌ سوز کردن رایگان خودروهای شخصی – آبان ۱۴۰۴

بروزرسانی ۱۴ آبان ۱۴۰۴: پس از حدود دو سال وقفه در اجرای طرح مهم تبدیل خودروهای بنزینی به سیستم دوگانه‌سوز، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران اعلام کرد که این برنامه راهبردی مجدداً فعال شده است. این اقدام همسو با سیاست‌های کلان دولت چهاردهم در جهت مدیریت مصرف سوخت و توسعه استفاده از گاز طبیعی فشرده (CNG – Compressed Natural Gas) در ناوگان حمل‌ونقل کشور است.

اهداف کلان طرح

فعال‌سازی مجدد این طرح، که یکی از برنامه‌های استراتژیک حوزه انرژی به شمار می‌رود، چندین هدف کلیدی را دنبال می‌کند که تأثیر مستقیمی بر اقتصاد و محیط زیست کشور دارد:

• مدیریت مصرف سوخت: کاهش وابستگی کشور به بنزین و استفاده از منابع گازی داخلی.
• کاهش هزینه‌های ارزی: جلوگیری از خروج ارز بابت واردات احتمالی بنزین.
• افزایش بهره‌وری: استفاده بهینه از سبد سوختی کشور.
• بهبود وضعیت زیست‌محیطی: گاز طبیعی آلایندگی کمتری نسبت به بنزین دارد و استفاده از آن به پاک‌تر شدن هوای شهرها کمک می‌کند.

رشد قابل توجه در آمار دوگانه‌سوزی

به گفته عظیمی‌فر، معاون وزیر و مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش، آمار دوگانه‌سوزی خودروها پس از فعال شدن مجدد طرح، رشد چشمگیری داشته است:

• در هفت ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۳، تعداد ۱۲,۱۲۵ دستگاه خودرو دوگانه‌سوز شده بودند.
• در هفت ماهه ابتدایی سال جاری (۱۴۰۴)، این آمار با ۱۶۸ درصد رشد به ۳۲,۴۶۲ دستگاه رسیده است.

عوامل احیای طرح پس از وقفه

وقفه دو ساله در این طرح، بیشتر ناشی از مشکلات ساختاری و مالی بود. اما با استقرار دولت جدید در شهریور ماه سال ۱۴۰۳، ساماندهی مجدد ارکان اصلی طرح در دستور کار شرکت ملی پالایش و پخش قرار گرفت.

• ساماندهی ساختار: ارکان اصلی طرح شامل خودروسازان، پیمانکاران، اتحادیه کشوری سوخت‌های جایگزین و کارگاه‌های مجاز تبدیل، مورد بازنگری و ساماندهی مجدد قرار گرفتند.
• رفع معضلات مالی: یکی از موانع بزرگ، بدهی‌های معوق و مطالبات مالی پیمانکاران و خودروسازان بود. در این راستا، اقدامات مهمی جهت پرداخت این مطالبات صورت گرفت و مشکلات مالی طرح تا حد زیادی رفع شد.
• تغییر و بومی‌سازی فناوری: یکی از ویژگی‌های مهم احیای این طرح، بومی‌سازی تولید “کیت نسل ۴” گازسوز در داخل کشور است.
  • توضیح فنی: کیت‌های نسل ۴، سیستم‌های پیشرفته‌تری هستند که مدیریت سوخت (میکس بنزین و گاز) را به صورت الکترونیکی و با دقت بالاتری انجام می‌دهند و معمولاً سازگاری بیشتری با موتورهای انژکتوری جدید دارند.
  • این بومی‌سازی باعث سرعت بخشیدن چشمگیر به فرآیند تبدیل خودروهای بنزینی به گازسوز در سه ماهه اخیر شده است.

نحوه ثبت نام متقاضیان

متقاضیان محترمی که تمایل دارند خودروی بنزینی خود را به سیستم دوگانه‌سوز تبدیل کنند، می‌توانند برای کسب اطلاعات بیشتر و ثبت نام، به سامانه رسمی این طرح به نشانی زیر مراجعه نمایند:

آدرس سامانه ثبت نام دوگانه‌سوزی: gcr.niopdc.ir

بروزرسانی ۳۰ مرداد ۱۴۰۴: بر اساس گفته‌های مدیرعامل شرکت ملی پخش، این هزینه از محل صرفه‌جویی در مصرف بنزین تأمین می‌شود. به عنوان مثال، سهمیه بنزین ماهانه یک خودروی سواری که پس از دوگانه‌سوز شدن از ۶۰ لیتر به ۳۰ لیتر کاهش می‌یابد، به عنوان منبع مالی برای پرداخت هزینه تبدیل در نظر گرفته شده است.

چه کسانی می‌توانند از طرح دوگانه‌ سوز کردن رایگان خودروهای شخصی استفاده کنند؟

• خودروهای عمومی: شامل تاکسی‌ها، وانت‌ها و خودروهای فعال در سرویس‌های حمل‌ونقل اینترنتی.
• خودروهای شخصی: فقط خودروهایی که مدل سال ۱۳۹۷ و بالاتر هستند، می‌توانند برای تبدیل رایگان اقدام کنند.

برای ثبت‌نام در این طرح، متقاضیان می‌توانند به سامانه اینترنتی gcr.niopdc.ir مراجعه کنند. پس از ثبت‌نام، خودرو به یکی از حدود ۳۴۰ کارگاه فعال در سراسر کشور برای انجام عملیات تبدیل معرفی خواهد شد. این کارگاه‌ها در مجموع ظرفیت تبدیل بیش از ۱۰۰۰ دستگاه خودرو در روز را دارند که ظرفیت قابل توجهی محسوب می‌شود.

تولید خودروهای دوگانه‌سوز در کارخانه‌ها

علاوه بر طرح تبدیل، دولت با عقد قرارداد با خودروسازان، به دنبال افزایش تولید خودروهای دوگانه‌سوز در کارخانه‌ها نیز هست. این رویکرد، به جایگزینی خودروهای بنزین‌سوز با مدل‌های دوگانه‌سوز از همان ابتدا کمک می‌کند.

• قرارداد با ایران‌خودرو: قراردادی به ارزش ۱۵ میلیون دلار با ایران‌خودرو امضا شده که بر اساس آن ۲۵ هزار دستگاه خودرو به صورت دوگانه‌سوز تولید و به بازار عرضه خواهند شد. این تعداد شامل ۲۰ هزار دستگاه وانت و ۵ هزار دستگاه خودروی سواری است که پیش‌بینی می‌شود سالانه حدود ۱۵۰ میلیون لیتر بنزین را کاهش دهند.
• قرارداد با زامیاد: پیش از این نیز قراردادی با شرکت زامیاد برای تولید ۳۰ هزار دستگاه وانت دوگانه‌سوز منعقد شده بود.

با در نظر گرفتن هر دو قرارداد، در مجموع ۵۵ هزار دستگاه خودروی جدید به ناوگان دوگانه‌سوز کشور اضافه خواهد شد که انتظار می‌رود به کاهش سالانه ۳۳۰ میلیون لیتر بنزین منجر شود.

نگاهی به گذشته و آینده

آمارها نشان می‌دهند که از سال ۱۳۸۳ تاکنون، یعنی در طول نزدیک به ۲۰ سال، بیش از ۱۱۰ میلیارد مترمکعب گاز طبیعی فشرده (CNG) در کشور مصرف شده که این رقم معادل صرفه‌جویی ۱۱۰ میلیارد لیتر بنزین است. این میزان صرفه‌جویی، نشان‌دهنده پتانسیل بالای سوخت CNG در اقتصاد کشور است.

در حال حاضر، حدود ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار دستگاه خودروی دوگانه‌سوز در کشور فعال هستند و زیرساخت‌های لازم برای عرضه گاز نیز با توان روزانه بیش از ۳۵ میلیون مترمکعب در جایگاه‌ها فراهم است. این آمار نشان می‌دهد که زیرساخت لازم برای گسترش استفاده از این سوخت پاک وجود دارد.

آیا این اقدامات کافی است؟

در مجموع، این سیاست‌ها گام‌های مثبتی در جهت کاهش مصرف بنزین، صرفه‌جویی اقتصادی و کاهش آلایندگی‌های زیست‌محیطی محسوب می‌شوند. با این حال، موفقیت کامل این طرح‌ها به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ از جمله کیفیت قطعات استفاده شده در فرآیند تبدیل، سطح خدمات پس از فروش و همچنین استقبال عمومی از این طرح‌ها. باید منتظر ماند و دید که اجرای این طرح‌ها تا چه حد می‌تواند به اهداف اعلام‌شده دست یابد و رضایت واقعی مردم را به همراه داشته باشد.