مخزن CNG خودرو یکی از اجزای اصلی سیستم سوخترسانی گازی است که سوخت گاز در آن ذخیره میگردد. معمولاً بهمنظور افزایش قابلیت ذخیرهسازی بیشتر، سوخت گاز بهصورت فشرده نگهداری میشود. در این مخازن، این فشار تا بیش از ۲۰۰ بار (واحد فشار) نیز افزایش مییابد.
تعداد مخازن استفادهشده در خودروها، حجم و طراحی ابعاد آنها به عواملی مانند نوع خودرو، توان موتور و فضای در نظر گرفتهشده برای مخازن بستگی دارد. مخازن CNG معمولاً به شکل کپسولهای استوانهای یا عدسیهای کروی طراحی میشوند.
بهطورکلی مخازن گاز طبیعی فشرده مورداستفاده در خودرو را میتوان به چهار دسته تقسیم کرد:
- مخازن نوع اول، مخازن تمام فلزی (CNG-1)
- مخازن نوع دوم، مخازن نیمه کامپوزیت یا کمرپیچ (CNG-2)
- مخازن نوع سوم (CNG-3) :دارای یک لایه آستری عمدتاً از جنس آلومینیوم بدون درز بوده و در تمام این لایه داخلی مواد کامپوزیتی در راستای محیطی و محوری تقویت شده است.
- مخازن تمام کامپوزیت (CNG-4)
قیمت کپسول گاز ، قیمت مخزن گاز و سیستم های گاز سوز خودرو ۱۴۰۲
کد سیستم | سایز مخزن | مناسب برای خودروی | قیمت (تومان) |
۵۷-۱ | ۵۷ لیتری ( ۱۰/۵ کیلویی ) | ۱-پراید۲-پیکان | موجود نیست |
۶۲-۲ | ۶۲ لیتری ( ۱۲ کیلویی ) | ۱-پراید ۲-پیکان ۳- پژو آردی | ۶.۰۰۰.۰۰۰ |
۷۵-۳ | ۷۵ لیتری ( ۱۳/۵ کیلویی ) | ۱-پژوآردی ۲-پژو ۴۰۵ ۳-سمند معمولی | ۷/۰۰۰/۰۰۰ |
۸۲-۴ | ۸۲ لیتری ( ۱۵ کیلویی ) | ۱-پژو ۴۰۵ ۲-سمند معمولی ۳-پیکان وانت | ۸/۰۰۰/۰۰۰ |
۱۰۱-۵ | ۱۰۱ لیتری ( ۱۸ کیلویی ) | ۱-پژو ۴۰۵ ۲-سمند معمولی ۳-پیکان وانت ۴- نیسان وانت | ۹/۰۰۰/۰۰۰ |
۱-۶ خودروهای ویژه | ۱- پراید تیبا ۲- رانا ۳- سمند EF7 بنزینی | ۱- تیبا با مخزن ۶۲ لیتری = 7.۰۰۰.۰۰۰ تومان
۲- رانا با مخزن ۶۲ لیتری = 7/۰۰۰/۰۰۰ تومان
۳- رانا با مخزن ۷۵ لیتری = 7/۲۰۰/۰۰۰ تومان
۴- EF7 مخزن ۱۰۱ لیتری = ۹/۰۰۰/۰۰۰ تومان | خودروهای ویژه : فرآیند نصب این خودروها نسبت به خودروهای معمول زمان بیشتری می طلبد و نیازمند کارهای خاصی می باشد که در خودروهای معمول انجام نمیگیرد مثلا خودروی سمند EF7 که به دلیل سیستم مالتی پلکس بودن نیازمند تخصص و دقت بیشتری در نصب سیستم برق گازسوز می باشد . |
قیمت مخزن گاز پراید چقدر است ؟
قیمت مخزن گاز ۶۲ کیلویی پراید بین ۴ تا ۶ میلیون تومان است.
انواع استاندارد ساخت مخازن CNG
رشد و توسعه خودروهای گازسوز و اینکه ایمنی اولین دغدغه در طراحی و استفاده از مخازن آنها بوده موجب توسعه استانداردهای متعدد ملی و بینالمللی در این زمینه بوده است.
جدول زیر گروهی از استانداردهای ملی و بینالمللی مرتبط با مخازن را نشان میدهد:
استانداردهای مذکور تا حد معقولی با یکدیگر هماهنگ هستند و الزامات فنی آنها با یکدیگر یکپارچه است. درنتیجه مخزنی که الزامات یک استاندارد را پشت سر بگذارد به احتمال قوی الزامات سایر استانداردها را نیز برآورده خواهد نمود.
این استانداردها مانند سایر استانداردها عملکرد محور هستند و وارد جزئیات پروسه ساخت و مواد نمونه نمیشوند. به این دلیل در صورت رعایت نکات ایمنی و قابلیت اعتماد، امکان ورود فنآوریهای جدید را به این حیطه فراهم مینماید.
آزمونهای ارزیابی کیفی این استانداردها نماینده الزامات استفاده میدانی هستند و به آسیب، مقاومت محیطی و دوام، عمر کاری (۱۵ تا ۲۰ ساله) مخزن و تعداد دفعات پر شدن حداکثر ۱۵۰۰۰ بار مرتبط هستند. برآورد این الزامات آزمون، ایمنی را طی عمر کاری مخزن تضمین مینماید.
شایانذکر است که در ایران از استاندارد ISO 11439 یا استاندارد ملی ۷۵۹۸ برای ساخت مخازن استفاده میشود.
گنجایش سیلندر CNG
گنجایش مخازن برای سوختگیری گاز بهطور استاندارد برای هر ۴ لیتر حجم اسمی ظرفیت آبی، یک مترمکعب (۱۷۰ گرم بر لیتر) گاز در شرایط دمای ۱۵ درجه سانتیگراد و فشار ۲۵۰ بار (اتمسفر) در جایگاه سوختگیری است. البته به دلیل سوختگیری مداوم و تدابیر نگهداری تجهیزات جایگاهی معمولاً این فشار پشت دستگاههای تزریق سوخت جایگاه وجود ندارد و با افزایش دما نیز گاز کمتری به مخازن تزریق میشود.
در ایران به دلیل ارزانی و روش تولید آسانتر آن مخازن، از مخازن نوع اول، بیشتر استفاده میشود که از حجم ۲۰ لیتر تا ۱۳۰ لیتر وارد و یا تولید میشود.
مسافت طی شده با یک بار پر کردن سیلندر CNG
پس از گازسوز کردن خودرو ، دقت داشته باشید که پیمایش خودرو به اندازه یک باک بنزین نیست بلکه یک مخزن سی ان جی بهطورمعمول معادل ۱۰ تا ۲۵ لیتر بنزین، گاز طبیعی را در خود ذخیره میکند. بدیهی است اگر میزان مصرف خودرویتان را با واحد km/liter در این عدد ضرب کنید، میزان مسافت پیموده شده با یک مخزن پر از CNG به دست میآید.
برای مثال برای یک خودروی متوسط با حجم سیلندر ۱۳۰۰ سیسی این مسافت چیزی در حدود ۱۰۰ تا ۲۵۰ کیلومتر در خودروهای مختلف و بزرگی مخزن سی ان جی خواهد بود. در صورت نیاز با افزودن تعداد مخزن میتوان این مسافت را افزایش داد.
به عبارتی میتوان گفت مسافت طی شده با یک بار پرکردن مخزن سی ان جی بستگی به مقدار مصرف خودرو در استفاده از سوخت بنزین دارد و مسافت طی شده، به ازای مصرف هر متر مکعب گاز طبیعی حدودا معادل مسافت طی شده با یک لیتر بنزین است.
به عنوان مثال اگر مخزن خودرو ۲۰ متر مکعب گاز ذخیره کند و مصرف ان با بنزین به ازای هر ۱۰۰ کیلومتر ۱۰ لیتر بنزین باشد میتوان مسافت ۲۰۰ کیلومتر را طی کرد.
مشخصات سیلندر CNG
سیلندرهای سی ان جی تولیدی از نظر قطر خارجی، طول، وزن و گنجایش اسمی و گنجایش مقدار گاز تقریبی، از مقادیر جدول زیر تبعیت میکنند که برای نمونه مشخصات شرکت کاوش را در این جا آوردهایم.
البته بسته به کارخانه تولیدی و مواد اولیه به کار رفته در تولید مخازن، تفاوتهایی در این اندازهها وجود دارد.
قابل ذکر است که برخی سازنده ها (مثل کاوش) در مورد حک کردن وزن مخازن تولید شده دقت کافی صورت نداده اند و وزن حک شده روی انها صحیح نمیباشد. و باید وزن واقعی اندازه گیری شده با ترازوی یا لودسل کالیبره شده بعنوان وزن مخزن در نظر گرفته شود.
تاریخ تولید و انقضای سیلندر CNG
دو نوع اطلاعات روی مخازن سی ان جی در قسمت گپ گلویی (شانه سمت شیرمخزن) حکاکی میشود که برخی از انها اطلاعات ضروری سیلندر است که باید حتما روی تمامی مخازن سی ان جی مشخص شود و برخی از اطلاعات بصورت تکمیلی است که اگر نباشد اشکالی ندارد. در جدول زیر اطلاعات مخزن اورده شده است.
یکی از موارد مهم ان تاریخ تولید و انقضای مخزن است زیرا پس از انقضای تاریخ سیلندر نباید از ان برای سوختگیری برای گاز طبیعی فشرده (CNG) و استفاده در خودرو استفاده کرد.
اطاعات ضروری | اطلاعات تکمیلی |
فقط برای CNG | PRD های ویژه و شیرهای تایید شده برای استفاده همراه مخزن |
تاریخ انقضا (بعنوان مثال: ۰۸/۲۰۳۱) | محدوده دمای گاز داخل مخزن |
نشان شناسایی سازنده(نام کشور و شرکت سازنده مخزن) | گنجایش نامی سیلندر برحسب لیتر آب |
مشخصه سیلندر(شماره سریال و …) | تاریخ انجام آزمون اصلی فشار |
فشار و دمای کاری (۲۰۰ بار در دمای ۱۵ درجه سانتیگراد) | نشان بازرسی |
شماره استاندارد مخزن (۱۱۴۳۹- ۷۵۹۸- R110) | |
تاریخ ساخت یا تولید سیلندر ( مثال ۰۸/۲۰۱۶) یا (۰۸/۱۶) | |
اطلاعات الزام شده توسط موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران | |
عملکرد و طول عمر مخزن گاز طبیعی فشرده
شرایط طراحی و سرویس برای مخازن سی ان جی، فشار ۲۰۰ بار در دمای ۱۵ درجه سانتیگراد است. بیشینه فشار پرشدگی سیلندر سی ان جی ۲۶۰ بار است که بیشینه دمای مجاز را هم در مخزن ایجاد میکند. این حالت در هنگام پر شدن مخزن در دستگاههای سریع رخ میدهد.
کمترین دفعات قابل پرشدن یک سیلندر سی ان جی در طول عمر خود ۱۵۰۰۰ مرتبه و حداکثر عمر یک مخزن معمولاً ۲۰ سال است.
برنامه بازرسی دورهای مخازن CNG، ۳ ساله و آزمون مجدد آن ۵ ساله در مراکز بازرسی دورهای مخازن است.
دلیل داغ شدن مخزن سی ان جی
توجه شود که هنگام سوختگیری، مخازن سی ان جی به دلیل اینکه گاز تحتفشار ذخیره میشود انرژی آزاد کرده و دمای آن بالا میرود. لذا گرم شدن سیلندر در هنگام سوختگیری، کاملاً طبیعی است و جای نگرانی نیست.
سولان گاز
محسن گفت:
سلام کپسول نوع ۳ یا ۴ برای پراید ندارید؟
مدیر گفت:
سلام خیر. فروشنده نیستیم.