هنوز دولت سیزدهم امیدوار است با واردات خودرو می‌تواند بازار خودرو را تنظیم کند. با این حال، تأثیر واردات روی بازار خودرو به شدت وابسته به زمان ورود خودرو به بازار و ثبت سفارش است.
علاوه بر این، مدیران صمت در دسترس ایده‌های دیگری نیز هستند، از جمله کنار گذاشتن سیاست قیمت گذاری دستوری و واگذاری خودروسازان بزرگ به بخش خصوصی. با این حال، برای هنوز مشخص نیست که چرا سیاست‌گذار خودرویی به این ایده‌ها توجه نکرده است و همچنان سعی در آرام کردن بازار با ابزارهای ناکارآمد دارد.
چرا در بازار خودرو همه فروشنده هستند؟
خبرگزاری تسنیم در یک گزارش مدعی است که با اقدامات و سیاست گذاری هایی که در حال اجرا هستند، بازار خودرو در حال خروج از حالت سرمایه‌ای است. این گزارش به تشریح پنج دلیل می‌پردازد که باعث شده خودرو از حالت سرمایه‌ای خارج شود:
۱ـ در سال ۱۴۰۱، پس از چهار سال متوالی تولید، تعداد خودروهای تولید شده در کشور به بیش از یک میلیون در سال رسید. در سال گذشته، تقریباً یک میلیون و چهارصد هزار خودرو تولید شده و شماره‌گذاری شد.
به نظر می‌رسد در سال جاری حدود یک میلیون و هفتصد هزار دستگاه خودروی داخلی تولید شود، اما تجربه نشان داده است که هرگاه تولید از یک‌ونیم میلیون دستگاه فراتر رود، خودروسازان برای فروش محصولات خود با مشکل مواجه می‌شوند و باید به طرح‌های لیزینگی و فروش قسطی روی بیاورند. پیش‌بینی می‌شود که این مشکل در شهریور ماه به وقوع بپیوندد.
۲ـ راه اندازی سامانه یکپارچه و شفاف سازی عرضه، با استفاده از سیستم نوبت‌دهی، توانست به یکباره به تقاضای یک میلیون دستگاه خودرو در سطح جامعه پاسخ دهد. بنابراین آینده عرضه قطره چکانی خودرو که در این سال‌ها باعث بازار گرمی خودروسازان داخلی شده بود، در دستور کار قرار گرفته و با تداوم این عرضه‌ها با سیستم نوبت‌دهی، خودرو به کالایی در دسترس برای عموم جامعه تبدیل شده است.
۳ـ واردات خودرو بالاخره شکل اجرایی به خود گرفته است. خبرهای واردات محصولات کیا، هیوندای، تویوتا، فیات، میتسوبیشی و نیسان، حکایت از رنگی شدن دنیای خودروبازان در یک یا دو ماه آینده دارد.
با سیستم قیمت‌گذاری توسط سازمان حمایت، فروش خودروهای این محصولات با قیمت‌های گزاف غیر ممکن شده است. بنابراین واردکننده مجبور به واردات تعداد بیشتری محصولات شده که منجر به قیمت‌های پایین‌تری شده است.
به عنوان مثال، چانگان سایپا با قیمت کمتر از یک میلیارد تومان در دسترس مصرف کننده خواهد بود و جایی برای تولیدکنندگان خارجی در کشور باقی نمی‌ماند. همچنین، طرح واردات خودروهای دست دوم نیز دلیل دیگری برای فروریختن قیمت‌ها در بازار کشور است.
۴ـ از جمله خبرهای مهم در بازار خودرو، اجرای قانون پولشویی و همچنین مالیات بر عایدی درآمد سرمایه است که با راه‌اندازی سامانه متمرکز، قابل رصد شدن معاملات خودرویی توسط افراد و خانواده‌های آنها در طول سال فراهم شده است.
همچنین، در صورتی که فروشنده خودرو مثلاً خودروی پارس را با دویست میلیون تومان از کارخانه بخرد و آن را با قیمت پانصد میلیون تومان به بازار بفروشد، باید صد و بیست میلیون تومان از عایدی این معامله را به عنوان مالیات پرداخت کند، یعنی در مجموع بیش از سی و پنج درصد مبلغ معامله. همچنین، شایعات حاکی از این است که در آینده، در خرید و فروش خودرو نیز مالیات بر ارزش افزوده ۹ درصد اخذ خواهد شد.
با راه‌اندازی سامانه مذکور، تقریباً پنجاه درصد سود هر معامله خودرویی به عنوان مالیات اخذ خواهد شد که به این معنی است که خرید و فروش خودرو دیگر محلی برای کسب سود زیاد نخواهد بود. همچنین، هماهنگی مناسبی بین وزارت صمت و قوه قضاییه در حال انجام است که شاید مهم‌ترین دلیل فروشنده شدن بسیاری در بازار خودروی کشور در ماه جاری باشد.
۵ ـ در این شرایط، خودروسازان به دستپاچگی به عرضه بالای خودرو در طول ماه‌های اخیر پرداخته‌اند. به گونه‌ای که دیگر تریلی برای حمل محصولات خود ندارند و تمام پارکینگ‌هایی که پیش از این خودرو‌ها را در آن انبار می‌کردند، خالی شده است. به مشتریان خود نیز گفته‌اند که هر فردی که برای تحویل خودروی خود بیاید، کارت هدیه دریافت کند. این وضعیت در نمایندگی‌های خودروسازان نیز مشخص است، به عبارت دیگر، دیگر نمایندگی‌ها با دلالی در بازار خودرو سر و کار ندارند.
طبق نظر کارشناسان، مردم در جستجوی بازارهای امن‌تر برای سرمایه‌گذاری هستند و به همین دلیل سرمایه خود را از بازار خودرو خارج کرده‌اند. طبق گفته فعالان بازار، برای شرکت در مرحله دوم طرح فروش خودرو در سامانه یکپارچه، بسیاری از افراد به فروش خودروهایشان پرداخته‌اند تا بتوانند سرمایه لازم را برای شرکت در این طرح فراهم کنند. در نتیجه، تنها فروشندگان خودرو به بازار مراجعه می‌کردند.
با این حال، خریداران به طور کلی در بازار خودرو پیدا نمی‌شدند، به دلیل اینکه سرمایه در نسخه دولتی خودرو سرازیر شده بود و بازارهای دیگر هم بر اثر عرضه دولتی خودرو دچار مشکل شدند.
در عمل، کارشناسان بازارهای مالی نیز معتقدند که این خروج سرمایه ها در واقع برای جذب سهام در بازار خودرو بوده است و تقاضای چندانی در بازار دلار به دنبال برگزاری مرحله دوم سامانه یکپارچه فروش خودرو وجود ندارد.
با این وجود، کارشناسان معتقدند که روند نزولی بازار خودرو موقت است و در آینده با توجه به تورم قیمت‌ها به روند صعودی خود بازمی‌گردد.